Op de barricaden: 7 maart gaat Frankrijk plat!
Als Fransen ergens een hekel aan hebben, is het aan verandering. Ze houden het liefst alles bij het oude. Dat is tegelijk de charme van het land. Waar vind je nog pittoreske dorpjes, waar de tijd heeft stilgestaan? Of kazen die al honderden jaren volgens hetzelfde recept worden gemaakt? Toch doet de regering af en toe een poging tot verandering en zet een punt op de agenda. Zo maakte ze in januari de plannen voor de pensioenhervorming bekend: vanaf 2030 moet de pensioenleeftijd omhoog, van 62 naar 64 jaar.
Werken tot je 64e
Als Nederlander denk je waarschijnlijk: werken tot je 64e, prima toch? Maar in Frankrijk stuit de hervorming op veel kritiek, met name bij vakbonden en linkse oppositiepartijen. De regering heeft al water bij de wijn gedaan, eerst stond de nieuwe pensioenleeftijd namelijk op 65 jaar. Ondanks deze tegemoetkoming is de meerderheid van de bevolking tegen, volgens opiniepeilers zo’n 70 procent. Het belooft dan ook een hete lente te worden in Frankrijk.
Op de barricaden
Gevolg? La grève! Massale demonstraties door het hele land. Honderdduizenden mensen legden afgelopen weken meerdere keren het werk neer en stonden op de barricaden. Vakbonden dreigen met hardere acties en leggen op 7 maart het land volledig plat. Geen bussen, treinen of metro’s, scholen die hun deuren sluiten en manifestaties in elke grote stad.
Van de werkvloer naar het kerkhof
Waarom is het grootste deel van de bevolking zo mordicus tegen de hervormingen? Veel Fransen hebben het er moeilijk mee. ‘Wanneer heb je dan nog tijd om van het leven te genieten’, vroeg een jonge Franse arbeider zich af in een interview. Demonstranten gebruiken grovere taal: ‘de regering duwt de Fransen van de werkvloer naar het kerkhof’, is de leus. Let wel, de gemiddelde levensverwachting in Frankrijk is 82,2 jaar.
Frans pensioenstelsel
Frankrijk heeft een ander pensioenstelsel dan Nederland. Mensen die nu werken, onderhouden, via inhoudingen op hun loon, de gepensioneerden. Volgens de regering moeten mensen langer doorwerken, omdat er relatief veel gepensioneerden bij komen door een hogere levensverwachting. Daarom wil ze de komende zeven jaar de leeftijd elk jaar met drie maanden opschroeven. De generatie geboren na 1968 is de eerste die echt tot hun 64e moet doorwerken.
Verandering tikt hard aan
Bovendien wordt in de nieuwe regeling het pensioen van een werknemer bepaald op basis van de volledige carrière. Nu wordt dat nog berekend op 50 procent van het salaris gedurende de beste 25 jaar. Voor een ambtenaar is dit 75 procent over de afgelopen 6 maanden. Dat tikt voor veel mensen hard aan. Maar volgens de regering Macron zijn de veranderingen nodig om de toekomst van de Franse pensioenen veilig te stellen.
Beroepsgroepen met aparte regelingen
Om het nog wat gecompliceerder te maken, gelden er voor bepaalde beroepsgroepen aparte regelingen, die rekening houden met speciale werkomstandigheden. Denk aan metrobestuurders en werknemers van energiebedrijven: zij kunnen nu op hun 52e met pensioen, maar per 1 september geldt voor nieuwe medewerkers de nieuwe pensioenleeftijd van 64. Auw, dat doet pijn! Vandaar dat veel mensen in deze beroepsgroepen niet blij zijn.
Zware beroepen en lange carrières
Mensen met zware beroepen, zoals dakdekkers, stratenmakers en verhuizers moeten ook tot hun 64e doorwerken. En als ze niet meer functioneren, kunnen ze op hun 62e stoppen. Hiervoor wordt een speciaal fonds in het leven geroepen. Ook heb je mensen die voor hun twintigste zijn begonnen, één op de vijf gepensioneerden. Voor hen gaat de leeftijd om aanspraak te kunnen maken op een volledig pensioen maar met één jaar omhoog in plaats van twee. Overigens moeten de meeste Fransen nu al werken tot hun 67e omdat ze niet voldoen aan de vereiste jaren werk om de volledige pensioensom te ontvangen.
Op te grote voet
Dat er iets moet veranderen staat als een paal boven water. Frankrijk leeft structureel op te grote voet. Het geeft 37% meer uit dan het ontvangt aan belastinginkomsten, terwijl de collectieve lastendruk al erg hoog is. Of de regering Macron de wijziging erdoor krijgt is de vraag. Zijn partij is de meerderheid in het parlement kwijtgeraakt en heeft bondgenoten in de oppositie nodig om de plannen te kunnen realiseren.
