In Frankrijk is de veiligheid van de samenleving de verantwoordelijkheid van twee belangrijke instellingen: de Nationale Politie (Police nationale) en de Gendarmerie (Gendarmerie nationale). Hoewel ze beide onder het ministerie van Binnenlandse Zaken vallen en vergelijkbare doelstellingen hebben, zijn er ook wel verschillen tussen deze twee organisaties. In dit artikel gaan we dieren in op de verschillen.
1. Hetzelfde ministerie, maar verschillende statussen
Op het eerste gezicht lijken zowel de nationale politie als de gendarmes onder het ministerie van Binnenlandse Zaken te vallen. Maar in de praktijk heeft dit ministerie zowel de budgettaire als operationele autoriteit over deze twee instellingen. Zo beslist het ministerie over de financiering van elke eenheid en kiest het welke brigades moeten worden ingezet bij speciale gebeurtenissen. De minister van Binnenlandse Zaken bepaalt ook de prioriteiten voor de taken van zowel de Gendarmerie als de nationale politie.
Toch heeft de Gendarmerie een specifieke status. In werkelijkheid wordt elke gendarme beschouwd als een militair van de Franse strijdkrachten, onder het ministerie van Defensie. Een politieagent is een ambtenaar van de staat. Dankzij hun status kunnen politieagenten zich aansluiten bij vakbonden zoals Alliance Police Nationale en Syndicat Indépendant de Police Nationale. Daarentegen zijn de gendarmes als militairen verboden om te staken of zich bij een vakbond aan te sluiten.
Omdat gendarmes militairen zijn, wordt hun huisvesting verzorgd. Ze kunnen ofwel in dienstwoningen in kazernes wonen of in civiele woningen (waarbij een deel van de kosten door de Nationale Gendarmerie wordt gedekt). Politieagenten wonen niet in kazernes, maar ze krijgen wel huisvestingstoeslagen en subsidies.
Een ander verschil is dat gendarmes, omdat ze militairen zijn, kunnen worden uitgezonden voor externe operaties, zoals in het buitenland of in overzeese gebieden. Bij de politie is het alleen mogelijk om naar het buitenland te gaan voor surveillance, bijvoorbeeld bij ambassades.
2. Verschillende wervingsprocedures
Allebei de instellingen werven kandidaten via selectie (intern of extern). Over het algemeen moeten kandidaten die bij de nationale politie en de Gendarmerie willen werken, eindexamen hebben gehaald, hun militaire dienstplicht hebben vervuld (of de Journée Défense et Citoyenneté hebben bijgewoond) en de Franse nationaliteit hebben. Dit zijn in ieder geval vereisten voor het toelatingsexamen voor politieagent en onderofficier van de gendarmerie.
Ondanks deze overeenkomsten hebben de nationale politie en de Gendarmerie unieke wervingsprocedures. Bij de nationale politie bestaat de selectieprocedure uit vier onderdelen: een praktijkcasus, een toets over algemene cultuur, een toets over een vreemde taal en een psychologische test. Voor onderofficier van de gendarmerie bestaat de procedure uit slechts één schriftelijke test van drie uur over een onderwerp uit de algemene cultuur.
Voor de toelatingsexamens organiseert de nationale politie sporttests. De toelatingsexamens voor de gendarmerie omvatten meer elementen, namelijk een digitale vaardigheden test, psychologische en persoonlijkheidstests, een selectiegesprek en een sporttest.
3. Verschillende werkterreinen
Op het terrein opereren beide organisaties op duidelijk verschillende locaties. De nationale politie beslaat slechts 5% van het Franse grondgebied en is voornamelijk te vinden in grote steden in Frankrijk. De Gendarmerie bestrijkt 95% van Frankrijk, zowel in het vasteland als overzeese gebieden. Ze opereren echter voornamelijk in landelijke en voorstedelijke gebieden, dat wil zeggen in middelgrote steden.
Er is echter een uitzondering: de speciale interventie-eenheden. De Force d’Intervention de la Police Nationale (FIPN) en het Groupe d’Intervention de la Gendarmerie Nationale (GIGN) voeren hun missies uit over het hele Franse grondgebied. Ze worden ingezet bij bijzondere gebeurtenissen zoals gijzelingen of gevaarlijke operaties. Voor de overzeese gebieden heeft de Gendarmerie de verantwoordelijkheid. Daar is ze belast met het handhaven van de openbare orde en het uitvoeren van politietaken in overzeese gebieden.
4. Een verschillende rangstructuur
De nationale politie heeft drie verschillende functieniveaus:
– Het uitvoerende en toepasselijke korps, met de gardiens de la paix (vier rangen)
– Het bevelskorps, met de officiers de police (vier rangen)
– Het ontwerp- en directiecorps, met de commissaires de police (drie rangen)
Bij de gendarmes volgt de structuur de militaire hiërarchie:
– De generale officieren (vier rangen)
– De hogere officieren (drie rangen)
– De lagere officieren / aspiranten (vier rangen)
– Onderofficieren (zeven rangen)
– Gendarmes adjoints volontaires (vrijwillige hulp-gendarmes)
In beide instellingen bieden rangen de mogelijkheid voor professionele groei. Over het algemeen kunnen gendarmes en politieagenten op basis van dienstjaren, verdiensten of professionele examens hogere verantwoordelijkheden en salarissen bereiken. Er zijn echter verschillen in de organisatie en benaming van de rangen tussen de politie en de Gendarmerie.
Dus hoewel de Nationale Politie en de Gendarmerie in Frankrijk allebei verantwoordelijk zijn voor de openbare veiligheid, zijn er dus echt wel grote verschillen in hun status, wervingsprocedures, werkterreinen, organisatiestructuur en rangstructuur. Deze verschillen weerspiegelen de unieke rollen en verantwoordelijkheden die deze twee instellingen binnen het Franse rechtssysteem vervullen.
