“Elke keer denk ik: in welke groep zitten mijn kinderen ook alweer”, vertelt de Nederlandse Henrike, moeder van twee kinderen van 10 en 12 jaar en woonachtig ten noorden van Lyon. “Ik heb het nog steeds niet onder de knie!” Het begrijpen van het Franse onderwijssysteem kost menig Nederlandse geëmigreerde ouder hoofdbrekens. De kleuterschool, l’école maternelle, is nog te behappen. Kinderen beginnen wel een jaartje eerder, op driejarige leeftijd. Dat is misschien even wennen. Zitten ze eenmaal op de basisschool, l’école primair, dan wordt het lastiger. Elke groep of klas wordt namelijk aangeduid met een andere afkorting; letters en cijfers die je als Nederlander helemaal niets zeggen. CP, CE1, CE2, CM1, CM2…
Zoek de 6 verschillen in het Franse basisonderwijs
Naast de andere schoolstructuur zijn er meer dingen anders geregeld. Henrike en Mirte, twee Nederlandse moeders in Frankrijk, zetten de meest in het oog springende verschillen op een rij. Voor een overzichtelijk schema, waarin het Franse basisonderwijs wordt vergeleken met het Nederlandse en het Vlaamse: scrol door naar beneden.
1. Hele lange dagen
Franse kinderen maken lange dagen. Scholen beginnen rond 8.45 uur – net als in Nederland – maar gaan pas om 16.30 uur uit. Na schooltijd zijn er dikwijls buitenschoolse activiteiten georganiseerd en soms is het mogelijk om onder toezicht huiswerk te maken. Zo komen kinderen vaak pas om 18 uur thuis. Voor werkende ouders, die hun kinderen later op de dag van school halen, is dit een goede oplossing. Behalve op woensdag. Dat is een kort dagje of zelfs een hele vrije dag.
2. Lekker lang lunchen
De pauze op Franse basisscholen duurt zo’n twee uur: tussen 11.30 en 13.30 uur. Vrijwel alle kinderen eten dan een warme maaltijd in de schoolkantine. Vaak krijgen ze uitgebalanceerd eten: een voorgerecht, hoofdgerecht, kaas en een toetje. Niet te vergelijken met de Nederlandse lunchtrommel. Hoewel de meeste kinderen iedere dag in de schoolkantine eten, is dit niet verplicht. Voor ouders is het in elk geval hartstikke handig: kinderen eten ’s avonds vaak alleen nog maar een lichte maaltijd.
3. Huiswerk? Heel normaal
In Frankrijk is het heel normaal om huiswerk mee te geven, zelfs aan jonge kinderen vanaf een jaar of 6. Franse kinderen besteden er gemiddeld zo’n uur per dag aan. Als ouder heb je de plicht te controleren of het huiswerk is gedaan. De Nederlandse Mirte was een tijdje oppasmoeder van twee kinderen van Franse ouders. “Ik haalde ze op van school, tot de ouders thuiskwamen. Verbazingwekkend wat ze op vijfjarige leeftijd al moeten leren. De kinderen worden dan al gedrild met poëzie en zijn verplicht versjes uit het hoofd leren, om ze daarna voor de klas voor te dragen.”
4. Ander cijfersysteem
In Frankrijk geeft men cijfers op een schaal van 0 tot 20. Het laagste cijfer dat je kunt halen is dus een 0 en het hoogste een 20 (officieel heet dat 20/20 = vingt sur vingt). Jonge kinderen op de basisschool werken vaak met een stoplichtsysteem: aan het eind van de week moeten ze inkleuren of ze stout of lief zijn geweest. Hebben ze een zwart stoplicht, dan is dat geen goed teken en weet je als ouder dat er iets niet in de haak is. Een tikkeltje strenger dan het Nederlandse basisonderwijs.
5. Veel vakantie
Franse scholen hebben de vakanties uiterst gestructureerd ingedeeld: na zes weken school volgen twee weken vakantie. Een fijn en duidelijk ritme voor de kinderen. Voor ouders die werken, is het iedere keer weer een hoop gedoe: hoe regelen we de opvang? In de zomer is dat nog ingewikkelder. De Franse zomervakantie duurt twee maanden: in juli en augustus zijn de kinderen vrij. Omdat Franse ouders niet zo lang vrij kunnen nemen, gaan veel kinderen een deel van de zomervakantie logeren bij familie. Ook komt het regelmatig voor dat kinderen naar een vakantiekamp gaan.
6. Engels verplicht vanaf 6 jaar
In Frankrijk is Engels een verplicht vak vanaf de Cours préparatoire (= groep 3). Alle Franse kinderen vanaf 6 jaar krijgen dus (minimaal) 1 uur Engels per week. Maar het niveau staat of valt met de kennis van de leraar. De Engelse lessen van de zonen van Henrike stellen weinig voor. “Mijn zoon gaat al maandenlang met hetzelfde stenciltje naar school, met hele simpele zinnetjes. De juffen zelf spreken namelijk helemaal geen Engels.”
In een hokje
Natuurlijk zijn er nog veel meer verschillen. Logisch ook, je bent in een ander land met andere gewoontes. Zolang je kinderen mee kunnen komen op school, is het Franse onderwijssysteem prima. Maar heeft je kind een probleem, zoals dyslexie, ADHD of iets anders, waardoor ze niet in een hokje passen, dan is het Franse systeem minder flexibel. Woon je niet in de stad, dan moet je voor speciale scholen vaak meteen een eind rijden.
Vergelijkend overzicht overzicht schoolsystemen
Frankrijk |
Nederland |
België (Vlaanderen) |
Maternelle Petite Section Moyenne Section Grande Section |
Basisonderwijs (kleuters) groep 1 groep 2 |
Basisonderwijs (kleuters) 1ste kleuterklas 2de kleuterklas 3de kleuterklas |
Ecole Primaire Cours Préparatoire (CP) Cours Elémentaire 1 (CE 1) Cours Elémentaire 2 (CE 2) Cours Moyen 1 (CM 1) Cours Moyen 2 (CM 2) 6ième |
Basisonderwijs groep 3 groep 4 groep 5 groep 6 groep 7 groep 8 |
Basisonderwijs 1ste leerjaar 2de leerjaar 3de leerjaar 4de leerjaar 5de leerjaar 6de leerjaar |
Collège 6ième 5ième 4ième 3ième (brevet) |
Voortgezet Onderwijs groep 8 1 VMBO/HAVO/VWO 2 VMBO/HAVO/VWO 3 VMBO/HAVO/VWO |
Secundair Onderwijs (lager) 6de leerjaar 1ste jaar LSO 2de jaar LSO 3de jaar LSO |
Lycée 2de 1ière Terminale (bac) |
4 VMBO/HAVO/VWO 5 HAVO/VWO 6 VWO |
(hoger) 4de jaar HSO 5de jaar HSO 6de jaar HSO |