Het is weer zover! De derde donderdag van november. In Frankrijk hét moment om Beaujolais Nouveau te proeven. Een jonge wijn uit de gelijknamige regio, net boven Lyon. De primeur wijnen gisten slechts enkele dagen en worden dan geperst en zijn niet lang te bewaren. Zo is de wijn die vandaag op tafel staat eind augustus geplukt. Een paar weken eerder dan gebruikelijk, vanwege de warme en hete zomer. Wist je dat zo’n druivenpluk erg leuk is om te doen? Zolang het geen oneindige hectares met ellenlange rijen zijn natuurlijk.
Liever wijnstokken dan mais
Zo bezit de Nederlander Bert Jan Haverkamp in de Beaujolais een halve hectare met vierentwintig rijen, pal naast zijn huis in het dorpje Gleizé. Toen vijftien jaar geleden het wijnveld rondom te koop stond en er maïs voor in de plaats dreigde te komen, bedacht hij zich geen moment. ,,Kopen maar. Ik heb liever velden met wijnstokken om me heen dan wuivend maïs.” Op zijn halve hectare land verbouwt hij voor de lol zijn druiven, gebotteld onder de naam ‘Terre de Meppel’, genoemd naar zijn geboorteplaats.
Leven met de natuur
Hoe hij het vak onder de knie heeft gekregen? ,,Een aantal bevriende wijnboeren hebben me elk jaar iets uitgelegd, maar de meeste hulp krijg ik van mijn 95-jarige buurman Henri. Een echte kenner, hij verbouwde al wijn voor de oorlog.” Bert-Jan is in het dagelijks leven financieel adviseur voor Nederlanders in Frankrijk. ,,Mijn werk vraagt veel van me, maar dankzij de wijnstruiken heb ik een ander ritme in mijn leven gekregen. Je leeft meer met de natuur.”
Samen plukken is gezellig
Wat hij wel jammer vindt, is de mechanisering van het plukproces. “Iedereen plukt tegenwoordig met machines. Omdat het hartstikke moeilijk is voldoende mensen te vinden. Zo jammer, samen plukken is enorm leuk en zorgt voor een bijzondere sfeer. Vooral tijdens de maaltijd na afloop, gezellig samen eten aan lange tafels.”
Terre de Meppel
Toch weet hij, op een zonnige, warme zondagochtend in augustus, achttien enthousiaste plukkers bij hem thuis te verzamelen. Nederlanders en Fransen, te herkennen aan hun knalroze ‘Terre de Meppel’ t-shirt, lopen die dag met emmer en knipschaartje door het glooiende veld. “We starten onderaan de heuvel en werken de rijen omhooglopend af”, roept Bert Jan, “dat is beter voor de rug!”
Zware trossen aan knoestige wijnstokken
Die ochtend staan er zeventien rijen met wijnstokken op het programma. In groepjes van twee worden de rijen gesnoeid. De knoestige wijnstokken uit 1962 hangen flink vol, de trossen zijn zwaar. Zodra de emmers vol zijn, komen ‘porteurs’ aangesneld om lege emmers aan te geven. Zij legen de volle emmers in grote witte bakken, opgesteld aan het eind van de rij.
Rugpijn
“Je moet het hebben van de oudere jongere, die plukken het beste, zonder te klagen”, vertelt Bert-Jan tijdens een pauze. “Vorig jaar had ik jonge dames in m’n ploeg zitten, vriendinnen van m’n zoon. Na twee wijnstokken lagen ze al languit op de grond in verband met rugpijn.” Als het om tien uur tijd is voor koffie nemen enkele plukkers een frisse witte Beaujolais uit ’21. “Mmmh, dat is een goed jaar. Het zou fijn zijn als het plukken nu afgelopen was”, verzucht één van de plukkers na de korte pauze. Gelukkig zijn de laatste rijen snel afgewerkt en rond half twaalf rijdt Bert-Jan met bakken vol druiventrossen naar zijn cave.
Elk uur telt
De trossen worden over gekiept in twee grote kuipen. “Het gistingsproces start meteen. Dus elk uur telt, want de gisting gaat door, elk uur verandert de kleur en de smaak.” Tijdens het gisten worden er suikers aangemaakt. Vandaar dat het persen van de druiven voor de rosé en witte wijn vandaag moet gebeuren, wachten tot morgen is geen optie.
Persen met een panty
Terwijl de tafel voor de lunch wordt gedekt, is Bert-Jan met zijn zoon bezig de wijnpers te vullen met de eerste oogst. De pers gaat al wat jaartjes mee en is afkomstig van buurman Henri, die hem ooit van zijn grootvader kreeg. De wijn wordt handmatig geperst, en ondertussen vertelt de Nederlandse wijnbouwer dat hij veel aan Henri heeft te danken. “Hij heeft mij de fijne kneepjes van het vak geleerd.” Zo komt het sap dat uit de pers sijpelt, eerst terecht in een rieten mandje. “Dat mandje heb ik van Henri gekregen, er zit een panty in. Zo blijven alle pitten en stukjes achter en blijft er zoet druivensap over.” Het eerste sap loopt klaterend in de bak. Bert-Jan proeft even en mompelt “kersensmaak”. Dan wordt hij filosofisch en vergelijkt de wijnoogst met een liefdesverhaal. “Je geeft iets, je praat als het ware met je planten, en krijgt daar dan veel voor terug. Dat is toch prachtig!”
PS: wist je dat steeds meer wijnboeren in de Beaujolais overstappen op Camaret druiven? De stokken kunnen beter tegen de droogte en hebben minder water nodig. De smaak van de Beaujolais verandert daardoor langzaamaan, van een lichtgewicht wijntje naar een kruidige, donkerrode, naar drop smakende wijn.
