Fransen zijn altijd al geobsedeerd door eten, alleen deze week nog een tikje erger. Half oktober is het namelijk altijd ‘La semaine du goût’: de week van de smaak. Met op het menu proeverijen, workshops en ontmoetingen met lokale restauranteigenaren, boeren en winkeliers.
Met de paplepel ingegoten
De week is vooral bedoeld voor de kleine gastronomen. Het idee is dat ze er wat van opsteken. Over seizoensproducten bijvoorbeeld, of over diverse smaken en de reis van boer tot bord. Op deze manier blijft de rijke Franse eetcultuur leven voor de jongste generatie. Sowieso gaan de kleine Fransozen heel anders om met eten dan Nederlandse kinderen. En dat begint al op school. Hier worden culinaire tradities met de paplepel ingegoten.
Frans schoolrestaurant: geen broodje kaas!
We bezoeken een schoolrestaurant in een dorpje, twintig kilometer onder Lyon. Hier bereiden ze dagelijks, voor ruim honderd kinderen van drie tot elf jaar, een viergangen menu voor met producten van het seizoen. Dus geen broodje kaas, maar wel een witlofsalade met vijgen en walnoten, gepaneerde witvis met doperwtjes en een puree van pompoen en aardappel, Emmentaler kaas en een smoothie van rode bessen, peren en banaan. Geen fabrieksproduct uit een flesje, maar puur natuur! Gewoon op een doordeweekse dag.
Spinazie is niet aan te slepen
Volgens kok Didier Dupin proeven de kinderen alles. ,,Ze worden niet gedwongen te eten, maar ze krijgen niets anders. Natuurlijk is het ene lekkerder dan het andere. Maar ik ben ervan overtuigd dat kinderen smaken die ze niet kennen, kunnen leren waarderen. Sommige kinderen eten meer in de schoolkantine dan thuis”, zegt hij trots. Succesnummers uit zijn keuken zijn aardappelpuree, lasagne, hamburger met frietjes, linzen en wortelen. ,,En spinazie natuurlijk, dat is niet aan te slepen.” De menu’s in het restaurant zijn gevarieerd. Twee dagen in de week staat er rijst, pasta of aardappelen op de kaart. En elke dag vlees, vis of vegetarisch.
Mes, vork en een servetje
Tegen twaalf uur worden snel de tafels gedekt, verspreid over drie zalen en geschilderd in vrolijke kleuren. De tafel wordt gedekt met mes en vork en op elk bord ligt een servetje. Kinderen van de openbare en publieke school schuiven straks aan en hebben vaste zitplaatsen. Aan de muur hangen foto’s van vanille, peterselie, koriander en bieslook met informatie over de groeiwijze en eet tips.
Culinaire opvoeding
Het eerste wat de kinderen doen bij binnenkomst is handen wassen, aan een meterslange wasbak met zo’n tien kranen. Natuurlijk is het enorm lawaaiig als honderd kinderen binnenvallen en met hun stoelen aan tafel schuiven. Maar als de eerste gang is opgediend, vraagt een begeleider de aandacht en is het meteen stil. ,,Wat zit er in de salade?” Vlug gaan verschillende vingers de lucht in en worden de ingrediënten opgesomd. Een staaltje culinaire opvoeding. Vervolgens eet iedereen, van jong tot oud, met mes en vork van de salade. Veel vijgen worden aan de kant geschoven, maar er blijft weinig over. Na de hoofdmaaltijd en het toetje, heeft de maaltijd in totaal zo’n vijftig minuten geduurd. Daarna gaan de kinderen één voor één van tafel, ‘en silence’.
Elementaire gebruiken
Het mag duidelijk zijn dat er grote verschillen bestaan tussen de Nederlandse en Franse culinaire opvoeding. Franse kinderen eten vanaf drie jaar samen aan tafel. Ze praten over de maaltijd en eten met mes en vork. Elementaire gebruiken die er bij de kleine Fransen direct worden ingestampt. En niet alleen door ouders overigens.
Hygiëneregels
In het Franse ‘schoolrestaurant reglement’ staat geschreven dat “de leerling verantwoordelijk is voor zijn bord met inhoud, de leerling niet van het bord van zijn medeleerling mag eten en eten verspillen niet gewenst is”. Als een leerling eten of drinken omstoot, of een bord of glas breekt, moet hij zelf zijn viezigheid opruimen. En vanwege ‘elementaire hygiëneregels’ wordt van kinderen verwacht dat zij voor de maaltijd hun handen wassen. Het reglement moet vervolgens worden ondertekend door een leraar, de leerling en de burgemeester!
Eeuwenlange traditie
Het Franse schoolrestaurant houdt een traditie in ere. Al in de 16e eeuw namen kerken en monniken, verantwoordelijk voor het schoolsysteem, de organisatie van gezamenlijke eetzalen op zich. Toen in 1881 de leerplicht in Frankrijk werd ingesteld, ontwikkelde de Franse schoolkantine zich in rap tempo. Niet de kerk, maar burgemeesters en scholen werden verantwoordelijk voor de organisatie. Zo kregen alle kinderen gezond voedsel te eten. Voor kinderen die ver van school woonden, was het restaurant een uitkomst. Op dit moment eet het merendeel van de kinderen in het schoolrestaurant, omdat veel ouders fulltime werken. Er zijn nog enkele ouders die hun kinderen ophalen om thuis te eten.
PS. Tot 1900 kwam het nog voor dat kinderen alcohol dronken in de schoolkantine. Dit namen ze mee van huis. Maar toen publiciteit over de slechte invloed van alcohol in opmars kwam, verdween de drank van de kantinetafels.
