Zoals elke dinsdag weer les Mots du Mardi, een woord of gezegde uit de Franse taal om zo wat Frans te leren of bij te spijkeren. Deze week is dat het woord Canon.
Is je ooit verteld in Frankrijk dat je ‘canon’ bent? Lucky you!
Canon wordt namelijk gebruikt als een persoon iemand anders onweerstaanbaar vindt. Zo kan een Fransman bijvoorbeeld over een vrouw zeggen: une fille canon: een hele mooie meid. Om van iemand te zeggen dat hij of zij ‘canon’ is, is sinds het midden van de 20e eeuw in de reguliere taal gekomen. Maar waar komt deze uitdrukking vandaan?
Om deze vraag te beantwoorden zijn er twee hypothesen.
De eerste hypothese komt van de oude Griekse κάννα, wat riet betekent. Een rietstengel, een κανών in het Grieks (uitgesproken als kanốn), die als een meetinstrument in metselwerk fungeert, of, meer in het algemeen, een model, een regel of een principe. Hieruit volgt de term canon in het Latijn, dat gedefinieerd wordt als een regel, een maatregel of een wet. Ten slotte is hiervan het woord canon in het Frans afgeleid, dat ook regels, norm of maatstaf betekent.
De term canon, in etymologische zin, duidt een model aan, zoals je wel eens hoort in de uitdrukking ‘canon van schoonheid’. Een schoonheidscanon duidt een persoon of een fysieke eigenschap aan die representatief is voor schoonheid zoals deze op een bepaald tijdstip en in een bepaald gebied is bedacht. Zo is geleidelijk de uitdrukking ‘deze man met onweerstaanbare charmes is absoluut een schoonheidskanon’ vervangen door ‘een knappe man’.
De tweede hypothese komt uit de artillerie. Een kanon maakt een intens en indrukwekkend geluid. Het zou kunnen dat op die manier canon een algemenere betekenis als bijvoeglijk naamwoord heeft gekregen om dingen aan te duiden die opvallend en buitengewoon zijn. In het Frans kun je overigens ook over een knappe vrouw zeggen: ‘c’est une bombe’.
